برای تقویت مغز و حافظه بسیاری از افراد به دنبال روش‌های طبیعی سنتی هند معروف به آیوردا هستند. آیورودا توانسته گنجینه غنی از این روش‌ها را در خود داشته باشد.
آیرودا قدمتی هزاران ساله دارد و برای سلامتی بدن، تعادل بین ذهن و بدن و روح رویکرد جامعه ارائه می‌دهد. در این سیستم درمانی گیاهان می‌توانند نقش محوری ایفا کنند.
بسیاری از گیاهان دارویی از زمان‌های گذشته برای عملکرد شناختی بهتر، محافظت از سلامت مغز و تقویت حافظه مفید هستند.
مفهوم “مدیا راسایانا” در آیورودا
در طب آیورودا دسته ای از گیاهان به نام مدیا راسایانا وجود دارند. در این گیاهان به طور خاص موادی وجود دارد که مصرف آن باعث بهتر شدن حافظه شده و به تمرکز و یادگیری می‌تواند تاثیر داشته باشد.
این گیاهان دارای خاصیت آنتی اکسیدانی و محافظت کننده عصبی هستند. آنها می‌تواند از استرس اکسیداتیو و آسیب‌های ناشی از آن محافظت کنند. این گیاهان روند پیری را به تعویق می‌اندازند.
گیاهان کلیدی برای تقویت مغز و حافظه
در ادامه می‌خواهیم برخی از مهم‌ترین گیاهان هندی که در آیورودا استفاده می‌شوند و برای تقویت مغز و حافظه نقش مهمی دارند را به شما معرفی کنیم.
براهمی (Bacopa monnieri)
این گیاه یکی از مشهورترین گیاهان مدیا راسایانا است. در طی قرن‌ها است که آیرودا از این گیاه برای بهتر کردن حافظه، تمرکز و افزایش یادگیری استفاده می‌کند.
در طی تحقیقاتی که اخیراً انجام شده، نشان داده‌اند که مصرف براهمی می‌تواند در افراد سالم عملکرد شناختی را بهبود بخشیده و افراد مبتلا به اختلالات شناختی خفیف را درمان کند.
مکانیسم‌های احتمالی
این گیاه دارای ترکیبات فعالی به نام باکوزیدها است که به نظر می‌رسد می‌تواند انتقال دهنده‌های عصبی را افزایش دهد. بنابراین از سلول‌های مغزی در برابر آسیب‌ها می‌تواند محافظت کند.
مصرف این گیاه باعث می‌شود که جریان خون در مغز بهتر انجام گرفته و اثرات خود را اعمال نماید. برخی از مطالعات انجام شده نشان می‌دهند که مصرف براهمی باعث افزایش تولید استیل‌کولین می‌شود.
استیل کولین به عنوان یک انتقال دهنده عصبی نقش مهمی در یادگیری و حافظه دارد. براهمی آنتی اکسیدان‌های خاصی دارد که می‌تواند مغز را در برابر استرس اکسیداتیو محافظت کند.
نحوه مصرف
شما می‌توانید براهمی را به شکل‌های مختلفی چون کپسول، شربت، پودر و یا روغن استفاده کنید. دوز معمول استفاده از این گیاه به شکل مصرف و شرایط فردی هر شخصی بستگی دارد و مقدار آن متفاوت است. در هر روز ۳۰۰ الی ۶۰۰ میلی‌گرم از عصاره براهمی را توصیه می‌کنند.
آشواگاندا (Withania somnifera)
آشواگاندا به عنوان یک آداپتوژن قوی عمل کرده و به بدن کمک می‌کند تا با استرس سازگاری پیدا کند. علم آیورودا از آشواگاندا به عنوان یک تونیک برای بیشتر کردن انرژی، کاهش استرس و بهتر کردن عملکرد ذهنی بدن استفاده می‌کند.
تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد که مصرف این گیاه می‌تواند تمرکز و حافظه را بهتر کرده و سرعت پردازش اطلاعات را بالا ببرد.
مکانیسم‌های احتمالی
اشواگاندا دارای ترکیباتی است که خاصیت ضد التهابی و آنتی اکسیدانی دارد. این ترکیبات می‌توانند سلول‌های مغزی را در برابر آسیب‌های مختلف محافظت کرده و میزان التهاب در مغز را کاهش دهند.
اشوگاندا می‌تواند هورمون استرس کورتیزول را کاهش داده و به بهتر شدن خلق و خو و کمتر شدن اضطراب کمک کند. این گیاه می‌تواند به طور غیر مستقیم عملکرد شناختی را بهتر نماید.
نحوه مصرف
مصرف اشواگاندا به شکل کپسول و یا پودر انجام می‌گیرد. دوز معمول مصرف آن بین ۲۵۰ تا ۵۰۰ میلی‌گرم در روز است. اغلب توصیه می‌شود که اشواگاندا را با شیر گرم و قبل از خواب مصرف کنند.
زردچوبه (Curcuma longa)
زردچوبه یک ادویه‌ای است که به طور گسترده در غذاهای هندی از آن استفاده می‌کنند. زردچوبه دارای ترکیب فعالی به نام کورکومین است که خاصیت ضد التهابی قوی و آنتی اکسیدانی دارد.
تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد که مصرف کورکومین می‌تواند برای سلامت مغز بسیار مفید باشد. این ماده در پیشگیری از بیماری‌های عصبی مثل آلزایمر نقش بسیار مهمی دارد.
مکانیسم‌های احتمالی
کورکومین می‌تواند از التهاب مغز جلوگیری کرده و از سلول‌های مغزی در برابر آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد محافظت کند. مصرف آن باعث می‌شود که به بهتر شدن عملکرد شناختی کمک کند.
مطالعات نشان می‌دهد که مصرف کورکومین می‌تواند سطح فاکتور نوروتروفیک را افزایش دهد. این ماده به عنوان یک پروتئین است که در رشد و بقای سلول‌های مغزی نقش مهمی دارد.
نحوه مصرف
شما می‌توانید زردچوبه را در تهیه غذاهای خود به شکل ادویه استفاده کنید. برای آنکه بتوانید از خواص درمانی کورکومین موجود در زردچوبه استفاده کنید، بهتر است که آن را همراه با فلفل سیاه مصرف نمایید.
گوتو کولا (Centella asiatica)
این گیاه در طب سنتی نقش مهمی در تمرکز بیشتر، بهبود حافظه و عملکرد شناختی دارد. در برخی مواقع این گیاه را با گیاه براهمی اشتباه می‌گیرند، اما باید بدانید که این دو گیاه با هم کاملاً متفاوت بوده و خواص منحصر به فردی دارند.
مکانیسم‌های احتمالی
این گیاه دارای تری‌ترپن است که باعث افزایش جریان خون در مغز شده، از سلول‌های مغزی در برابر آسیب محافظت کرده و باعث می‌شود که عملکرد انتقال دهنده‌های عصبی بهتر شود.
مطالعات نشان می‌دهد که مصرف این گیاه می‌تواند حافظه بلند مدت و کوتاه مدت را بهتر کرده و علائم مربوط به اضطراب و افسردگی را کمتر کند. مصرف این گیاه می‌تواند به طور غیر مستقیم باعث تقویت عملکرد شناختی می شود.
نحوه مصرف
گیاه گوتوکولا به شکل‌های مختلفی چون پودر، چای، عصاره و کپسول در دسترس است. دوز معمول استفاده از آن با توجه به شکل مصرف فرق می‌کند. در حالت متداول مصرف عصاره این گیاه در دوزهای ۷۵۰ تا ۱۰۰۰ میلی‌گرم در روز است.
شانخپوشپی (Convolvulus pluricaulis)
شانخپوشپی یکی دیگر از گیاهان مهمی است که در مدیا راسایانا از آن استفاده می‌شود. آیرودا از این گیاه برای تقویت حافظه، بیشتر شدن تمرکز و قدرت یادگیری استفاده می‌کند. نام این گیاه از گل‌های صدف مانند آن گرفته شده است.
مکانیسم‌های احتمالی
شانخپوشپی به عنوان یک تونیک مغزی عمل می‌کند و باعث می‌شود که خون در مغز بهتر جریان یافته، از سلول‌های عصبی محافظت کرده، استرس اکسیداتیو را کاهش داده و عملکرد شناختی را تقویت می‌کند.
مطالعات نشان می‌دهد که مصرف شانخپوشپی می‌تواند حافظه کوتاه مدت و بلند مدت را بهتر کرده و باعث افزایش توانایی یادگیری و تمرکز شود. شانخپوشپی خاصیت آرامبخش دارد که مصرف آن به کمتر شدن اضطراب و بهتر شدن کیفیت خواب می‌تواند کمک کند.
نحوه مصرف
شما می‌توانید شانخپوشپی را به شکل شربت، پودر و یا کپسول مصرف کنید. دوز متداول استفاده از آن به شکل مصرفش بستگی داشته و مقدار متفاوتی دارد.
جاتامانسی (Nardostachys jatamansi)
شانخپوشپی و یا همان سنبل هندی یک گیاهی است که در آیرودا از آن برای کاهش استرس، آرام کردن ذهن و بهتر کردن حافظه استفاده می‌کنند. شانخپوشپی بوی مطبوع داشته و خواص آن بسیار آرامبخش است.
مکانیسم‌های احتمالی
شانخپوشپی می‌تواند سطح انتقال دهنده‌های عصبی در مغز را تعدیل نماید. با مصرف این گیاه به مرور اثرات آرامبخش آن را حس خواهید کرد. این اثرات در کمتر شدن اضطراب و بهتر شدن کیفیت خواب نقش موثری دارند.
مصرف این گیاه به طور غیر مستقیم می‌تواند عملکرد شناختی را بهبود ببخشد. شانخپوشپی خاصیت آنتی اکسیدانی دارد که می‌تواند از سلول‌های مغزی در برابر آسیب‌های مختلف محافظت کند.
نحوه مصرف
متداول‌ترین شکل مصرف شانخپوشپی به شکل روغن، پودر و یا کپسول است. با توجه به شکل مصرفی که این گیاه دارد، دوز معمول آن هم فرق می‌کند.
کاپیکچو (Mucuna pruriens)
کاپیکچو یک منبع غنی از ال دوپا بوده که برای خلق و خو به عنوان یک انتقال دهنده عصبی عمل می‌کند و باعث ایجاد انگیزه و عملکرد شناختی در فرد می‌شود.
مکانیسم‌های احتمالی
ال دوپای موجود در کاپوچینو می‌تواند سطح دوپامین در مغزها بیشتر کرده و میزان حافظه، تمرکز و عملکرد اجرایی را افزایش دهد. کاپیکچو خاصیت آنتی اکسیدانی و محافظت کننده عصبی را دارد.
نحوه مصرف
کاپوچینو را می‌توانید به شکل کپسول و یا پودر مصرف کنید. دوز استفاده از آن به شرایط فرد و هدف مصرفی که دارند متفاوت است.
سایر گیاهان مفید
علاوه بر گیاهنی که در بالا به آنها اشاره کرده‌ایم، گیاهان دیگری در طب پزشکی آیوردا وجود دارند که مصرف آنها باعث تقویت مغز و حافظه می شود.
تولسی (Ocimum sanctum)
تولسی می‌تواند به عنوان یک نوع آداپتوژن قوی عمل کرده، میزان استرس را کاهش داده و عملکرد شناختی بدن را بهتر کند.
یاشتی مادهو (Glycyrrhiza glabra)
این گیاه نیز در بهتر شدن تمرکز و ایجاد تعادل هورمونی بسیار موثر است.
گودوچی (Tinospora cordifolia)
گودوچی خاصیت محافظت کننده عصبی را دارد و باعث می‌شود که تمرکز بهتر شده و به وضوح ذهنی کمک زیادی نماید.
آمالاکی (Emblica officinalis)
آمالاکی سرشار از ویتامین سی و آنتی اکسیدان‌هایی است که می‌توانند از مغز در زوال شناختی محافظت کنند.
نکات مهم در مصرف گیاهان دارویی
گیاهان هندی می‌توانند برای تقویت مغز و حافظه ابزار قدرتمندی باشند و مهم است که قبل از مصرف آنها به یک سری نکات مهمی توجه داشته باشید.
- قبل از اینکه هرگونه رژیم گیاهی جدیدی را شروع کنید، باید با متخصص آیورودا و یا پزشک مخصوص خود مشورت کنید.
- برای هر نوع گیاه و هر نوع روش مصرف دوز مناسبی تعریف شده است که باید در همان حد تعیین شده مصرف نمایید.
- برای آنکه اثرات مثبت مصرف گیاهان دارویی شما مشخص شود، باید به طور منظم و برای یک دوره زمان تعیین شده آنها را مصرف کنید.
- واکنش هر فرد نسبت به گیاهان دارویی فرق می‌کند و در صورتی که عوارض جانبی بروز پیدا کرد، می‌توانید مصرف را قطع کرده و با پزشک خودتان مشورت کنید.
نتیجه‌گیری
گیاهان هندی در طب آیرودا نقش ارزشمندی در تقویت حافظه و مغز دارند. گیاه مختلف در این علم به کار می‌روند که شما با مصرف آن می‌توانید به بهبود شناختی کمک کرده و از انتقال دهنده‌های عصبی محافظت کنید.
همه این گیاهان باید تحت نظر پزشک متخصص انجام بگیرد و مطابق با دستورالعملی که ارائه می‌دهند آنها را مصرف کنید.
