بیشتر شدن حجم ادرار و همچنین دفع کردن مواد زائد به وسیله کلیه‌ها یک فرایند بسیار ضروری و لازم برای سلامت بدن است. بسیاری از افراد از داروهای شیمیایی ادرارآور استفاده می‌کنند، اما در کنار آن نیز می‌توان از گیاهان دارویی هم برای این کار استفاده کرد.
گیاهان دارویی مکانیزم‌های مختلفی دارند. آنها با افزایش جریان خون در کلیه‌ها، مهار باز جذب آب و سدیم و یا با تحریک مستقیم در عملکرد کلی‌ه ها می‌توانند اثرات ادرار آور خود را اعمال کنند.
مکانیسم عمل گیاهان دارویی ادرار آور
گیاهان داروی ادرار آور دارای ترکیبات فعال متنوع هستند که هر کدام به شیوه‌های مختلف در عملکرد کلیه‌ها می‌توانند تاثیر دارند.
افزایش جریان خون کلیوی
برخی گیاهان مثل قاصدک و جعفری می‌توانند باعث گشاد کردن عروق خونی کلیه‌ها شده و جریان خون در این اندام‌ها را بیشتر کنند. در نتیجه، این کار میزان و تولید ادرار را بالا می‌برد.
مهار بازجذب سدیم و آب
دسته دیگر از گیاهان مثل خارخاسک و دم گیلاس دارای یک سری ترکیباتی هستند که بازجذب آب و سدیم در لوله‌های کلیوی را کاهش می‌دهند. از آنجایی که آب به دنبال سدیم در حال حرکت است، این کار باعث می‌شود که میزان دفع آب افزایش پیدا کرده و در نتیجه حجم ادرار بیشتر شود.
اثرات اسمزی
برخی گیاهان مثل شیرین بیان دارای ترکیباتی هستند که اثر اسمزی در لوله‌های کلیوی ایجاد کرده و از بازجذب آب جلوگیری می‌کنند. در نتیجه میزان دفع آن را افزایش می‌دهند.
تحریک مستقیم عملکرد کلیه‌ها
برخی تحقیقات نشان داده‌اند که وجود ترکیبات در برخی گیاهان مثل گزنه می‌تواند به طور مستقیم سلول‌های کلیوی را تحریک کرده و در نتیجه عملکرد آنها را بهتر کند.
معرفی برخی از مهم‌ترین گیاهان دارویی ادرار آور
گیاهان دارویی متعدد در کل جهان خاصیت ادرارآوری دارند که در ادامه می‌خواهیم به چند مورد از آنها اشاره کنیم.
قاصدک (Taraxacum officinale)
تمام قسمت‌های گیاه قاصدک به ویژه برگ و ریشه آن خاصیت ادرار آور قوی دارند. این گیاه سرشار از پتاسیم است، به همین خاطر برخلاف بسیاری از داروهای شیمیایی ادرارآور خطر دفع بیش از حد پتاسیم را کاهش می‌دهد.
جعفری (Petroselinum crispum)
جعفری گیاه معطری است که برای بدن خاصیت‌های زیادی دارد که یکی از اثرات آن خاصیت ادرار آور ملایم آن است. مصرف جعفری می‌تواند باعث بیشتر شدن دفع سدیم و آب شود.
دم گیلاس (Prunus avium)
گیاه دم گیلاس دارای ترکیباتی است که به بیشتر شدن حجم ادرار و دفع مایعات اضافی از بدن می‌تواند کمک کند. در زمان‌های گذشته از این گیاه برای درمان ورم هم استفاده می‌کردند.
گزنه (Urtica dioica)
برگ و ریشه گیاه گزنه خاصیت ادرار آور قوی دارد که مصرف آن به دفع سموم و عملکرد بهتر کلی‌ه ها کمک می‌کند.
خارشتر (Tribulus terrestris)
در طب سنتی از گیاه خارشتر برای درمان مشکلات مختلف از جمله مشکلات ادراری استفاده می‌کنند. این گیاه خاصیت ادرارآوری هم دارد.
شیرین بیان (Glycyrrhiza glabra)
ریشه شیرین بیان دارای ترکیباتی است که اثرات ادرارآور ملایمی دارد. مصرف طولانی مدت شیرین بیان و مصرف بیش از اندازه آن می‌تواند باعث شود که فرد به عوارضی چون افزایش فشار خون مبتلا شود.
چای سبز (Camellia sinensis)
چای سبز یک نوشیدنی محبوب در بین بسیاری از افراد است. این چای به خاطر داشتن کافئین می‌تواند به عنوان یک محرک طبیعی، عملکرد ادرار آور ملایمی داشته باشد.
ذرت (Zea mays)
کلاله ذرت و یا همان موهای ابریشمی ذرت خاصیت ادرارآوری دارد. همچنین مصرف آن به کمتر شدن ورم و بهتر شدن عملکرد مجاری ادراری کمک می‌کند.
رازیانه (Foeniculum vulgare)
دانه‌های رازیانه اثرات آوری دارند که مصرف آن می‌تواند باعث دفع کردن مایعات اضافی از بدن شود.
نحوه مصرف گیاهان دارویی ادرار آور
نحوه مصرف گیاهان دارویی بسته به نوع گیاه و هدف استفاده از آن متفاوت است. برخی از رایج‌ترین روش‌های مصرف گیاهان دهرویی را در ادامه به شما توضیح می‌دهیم. رایج‌ترین روش برای مصرف گیاهان دارویی تهیه کردن دم کرده و یا چای از برگ، گل و یا ریشه آنها است.
برخی از قسمت‌های سخت گیاه مثل پوست درختان و یا ریشه باید جوشانده شوند تا ترکیبات فعال آنها آزاد شود.
عصاره برخی گیاهان باعث می‌شود که یک شکل غلیظی از ترکیبات فعال گیاهی را داشته باشد. شما می‌توانید آنها را به شکل قطره‌ای مصرف کنید.
برخی از گیاهان دارویی به شکل قرص و یا کپسول در دسترس هستند که مصرف آنها را آسان‌تر می‌کند.
برخی از گیاهان چون رازیانه و جعفری به طور مستقیم به شکل ادویه در غذاها استفاده می‌شوند و شما می‌توانید از خاصیت ادرارآور آنها استفاده کنید. قبل از اینکه هرگونه گیاه دارویی را مصرف کنید باید پزشک متخصص خود در این زمینه مشورت کنید.
موارد احتیاط و عوارض جانبی احتمالی
گیاهان دارویی اغلب به عنوان جایگزین طبیعی و بی‌خطر برای داروهای شیمیایی هستند، اما در برخی موارد باید در مصرف آنها احتیاط کنید تا از عوارض جانبی که دارند در امان بمانید.
تداخلات دارویی
ممکن است برخی گیاهان دارویی با داروهای شیمیایی تداخل ایجاد کنند و اثرات آنها را تغییر دهند. به عنوان مثال، مصرف همزمان گیاه ادرارآور با داروهای کم کننده فشار خون و یا داروهای قلبی اثرات خطرناکی به بار می‌آورد.
واکنش‌های آلرژیک
ممکن است برخی افراد نسبت به گیاهان داروی حساسیت نشان داده و بدین طریق دچار واکنش‌های آلژیک شوند.
دفع بیش از حد الکترولیت‌ها
گیاهان مثل قاصدک دارای پتاسیم هستند، اما مصرف بیش از اندازه برخی از گیاهان ادرارآور باعث می‌شود که الکترولیت‌های مهم سدیم و پتاسیم بیش از اندازه دفع شوند.
مشکلات گوارشی
برخی از گیاهان دارویی ممکن است که فرد را به مشکلات گوارشی مثل اسهال، استفراغ و یا تهوع دچار کند.
موارد منع مصرف
مصرف برخی از گیاهان دارویی در شرایط خاصی چون شیردهی، بارداری و یا داشتن بیماری‌های زمینه‌ای ممنوع است.
مزایای استفاده از گیاهان دارویی ادرار آور
بسیاری از گیاهان دارویی به راحتی در طبیعت پیدا می‌شوند و یا شما می‌توانید آنها را کشت کرده و استفاده کنید.
گیاهان دارویی در مقایسه با داروهای شیمیایی ادرارآور، عوارض جانبی خفیف‌تری دارند. بسیاری از گیاهان دارویی علاوه بر خاصیت ادرار آوری، خاصیت‌های دیگری چون ضد میکروبی، ضد التهابی و آنتی اکسیدانی را دارند. برخی از گیاهان مثل قاصدک به حفظ سطح پتاسیم در بدن کمک می‌کند.
نتیجه‌گیری
گیاهان دارویی ادرارآور می‌توانند هدیه ارزشمند از دل طبیعت باشند که به حفظ سلامت کلیه‌ها و دفع مواد زائد از بدن کمک می‌کنند. استفاده کردن از این گیاهان نیاز به داشتن آگاهی بوده و باید با احتیاط و مشورت با متخصصان انجام بگیرد.
