کم خونی وضعیتی است که به طور غیر طبیعی تعداد گلبول‌های قرمز خون کم شده و در عملکرد آنها تاثیر می‌گذارد و در نتیجه میزان ظرفیت حمل اکسیژن به بافت‌های بدن کاهش پیدا می‌کند.
بیماری کم خونی به یک موضوع و چالشی جهانی تبدیل شده است که گروه‌های سنی مختلف با آن درگیر هستند.
بیماری کم خونی نه تنها در سلامت جسمی افراد تاثیر می‌گذارد، بلکه می‌تواند باعث ایجاد خستگی مزمن، کمتر شدن میزان تمرکز، ضعف و بی‌حالی و یا باعث اختلال در عملکرد سیستم ایمنی افراد شود. به طور کلی کم خونی می‌تواند کیفیت زندگی افراد را تا حد قابل توجهی تحت تاثیر قرار دهد.
درباره بیماری کم خونی
بیماری کم خونی عارضه‌ای است که در آن بدن به اندازه کافی گلبول‌های قرمز سالم ندارد تا بتواند اکسیژن کافی را به بافت‌های بدن ارسال کند.
کم خونی که به آن هموگلوبین پایین هم می‌گویند، می‌تواند باعث ایجاد احساس خستگی و یا ضعف در بدن شود.
انواع مختلفی از کم خونی وجود دارد که هر کدام از آنها علت‌های خاص خودشان را دارند. بیماری کم خونی می‌تواند به صورت طولانی مدت و یا موقت باشد و کم خونی از سطح خفیف تا سطح شدید وجود دارد.
علایم کم خونی
بسته به علت و شدت علائم، کم خونی می‌تواند متغیر باشد، اما در حالت کلی افرادی که دچار کم خونی هستند، علائم زیر را دارند:
- خستگی زود هنگام
- ضعف در بدن
- احساس تنگی در نفس
- دارای پوست رنگ پریده و یا مایل به زرد
- ضربان قلب نامنظم
- احساس درد در قفسه سینه
- سرگیجه و یا سبکی سر
- دست‌ها و پاهای سرد
در ابتدا ممکن است کم خونی افراد آنقدر خفیف باشد که متوجه آن نشوند، اما زمانی که کم خونی بدتر شد، علائم معمولی در آن ظاهر می‌شود.
علل کم خونی
ممکن است افراد در سنین مختلف به کم خونی مبتلا شوند. علل کم خونی را می‌خواهیم از دیدگاه‌های مختلف بررسی کنیم.
کمبود آهن
شایع‌ترین علت کم خونی که افراد در کل جهان به آن مبتلا هستند، کمبود آهن است. وجود آهن در بدن برای تولید هموگلوبین بسیار ضروری می‌باشد.
کمبود ویتامین
کمبود ویتامین ب ۱۲ و فولادت از عوامل دیگری است که باعث کم خونی افراد می‌شود. ویتامین‌ها برای تولید کردن گلبول‌های قرمز سالم بسیار ضروری می‌باشند.
از دست دادن خون
وقتی فرد میزان زیادی خون از دست دهد، به صورت ناگهانی و یا مضمن به کم خونی مبتلا می شود. افرادیکه دچار خونریزی شدید در قاعدگی شده‌اند، افرادی که زخم معده دارند و یا کسانی که به سرطان روده بزرگ مبتلا هستند، معمولاً با این عارضه بیشتر درگیر می‌شوند.
کاهش تولید گلبول های قرمز
برخی بیماری‌ها مثل بیماری‌های سرطان، بیماری‌های کلیوی و یا برخی از بیماری‌های خود ایمنی باعث می‌شود که بدن گلبول‌های قرمز کمتری تولید کند.
همچنین مشکلات مغز استخوان مثل لنفوم و یا لوسمی هم در میزان تولید گلبول‌های قرمز خون می‌تواند اختلال ایجاد کند.
رایج ترین گیاهان دارویی برای درمان کم خونی
گیاهان دارویی متعددی وجود دارند که به طور سنتی برای درمان کم خونی استفاده می‌شوند. این گیاهان دارای مقادیر قابل توجهی ویتامین، آهن و مواد معدنی هستند.
استفاده از این گیاهان باعث تولید گلبول‌های قرمز خون شده و می‌تواند سطح هموگلوبین خون را بهبود ببخشد. در ادامه می‌خواهیم به برخی از رایج‌ترین این گیاهان همراه با خواص درمانی که دارند اشاره کنیم.
گزنه (Urtica dioica)
برگ گیاه گزنه سرشار از آهن، ویتامین‌های گروه بی، ویتامین c و برخی مواد معدنی چون پتاسیم و منیزیم است. ویتامین سی باعث جذب بهتر آهن در بدن می‌شود.
همچنین گزنه خاصیت تصفیه کننده خون را داشته و مصرف آن باعث تقویت عمومی بدن می‌شود. شما با مصرف گزنه می‌توانید سطح آهن و هموگلوبین خون را افزایش داده، باعث بهتر شدن گردش خون و بالا رفتن انرژی بدن خود شوید.
قاصدک (Taraxacum officinale)
قاصدک از گیاهانی است که می‌توانید هم از برگ و هم از ریشه آن استفاده کنید، چون هر دو حاوی آهن و مواد مغذی دیگری هستند.
ریشه قاصدک به عنوان یک تصفیه کننده کبد شناخته می‌شود و مصرف آن باعث عملکرد بهتر کبد خواهد شد. همچنین مصرف ریشه قاصدک در تولید سلول‌های خونی هم نقش موثری دارد.
گیاه قاصدک به تامین آهن کمک کرده، باعث پاکسازی خون و کبد شده و موجب گردش بهتر خون خواهد شد.
یونجه (Medicago sativa)
گیاه یونجه منبع خوبی از آهن، کلروفیل و ویتامین‌های سی دارد. کلروفیل ساختاری مشابه با هموگلوبین دارد و می‌تواند در خون‌سازی عملکرد موثری داشته باشد. گیاه یونجه باعث بیشتر شدن تولید گلبول‌های قرمز خون شده و جریان خون در بدن را بهتر می‌کند.
جعفری (Petroselinum crispum)
گیاه جعفری غنی از ویتامین سی، آهن و اسید فولیک است. اسید فولیک ماده‌ای است که برای تولید سلول‌های خون بسیار ضروری می‌باشد.
مصرف ویتامین سی باعث می‌شود که جذب آهن بیشتر شود. خاصیت درمانی گیاه جعفری به تامین آهن کمک کرده و برای خون سازی، اسید فولیک لازم را تامین می‌کند.
شنبلیله (Trigonella foenum-graecum)
برگ و تخم شنبلیله مقادیر قابل توجهی آهن دارند که مصرف آن به درمان کمبود آهن کمک کرده و بیماری کم خونی را می‌تواند درمان کند.
ترشک (Rumex spp.)
ریشه گیاه ترشک آهن زیادی دارد که مصرف آن به پاکسازی خون می‌تواند کمک زیادی کند. این گیاه می‌تواند باعث تامین آهن در بدن شده و به تصفیه خون هم کمک می‌کند.
بیدمشک (Salix aegyptiaca)
عرق بیدمشک دارای آهن و ویتامین‌های مورد نیازی است که برای خون‌سازی می‌توانند موثر باشند. طب سنتی از عرق بیدمشک را برای تصفیه خون و بهتر کردن گردش خون در بدن استفاده می‌کنند. خاصیت درمانی گیاه بیدمشک به خون‌سازی در بدن و بهتر شدن گردش خون کمک می‌کند.
نحوه مصرف گیاهان دارویی برای درمان کم خونی
برای مصرف گیاهان دارویی روش‌ها و شیوه‌های مختلفی وجود دارد که بسته به نوع گیاه و شکل مصرف آنها، این روش‌ها با هم فرق می‌کند.
همیشه روی بسته‌بندی‌های محصول دستورالعمل‌هایی ارائه می‌شود که می‌توانید از این دستورالعمل‌ها استفاده کنید. همچنین می‌توانید از یک متخصص گیاهان دارویی در این زمینه راهنمایی‌های لازم را بخواهید.
نکات مهم
- قبل از آنکه هرگونه گیاه دارویی را برای درمان کم خونی مصرف کنید، حتماً در این زمینه با پزشک خودتان مشورت نمایید، مخصوصاً خانم‌های باردار و شیرده باید در مصرف هر نوع داروی گیاهی یا شیمیایی احتیاط کنند.
- برخی گیاهان دارویی ممکن است که با داروهای دیگر تداخل داشته باشند و یا یک سری عوارض جانبی به وجود آورند، پس باید با احتیاط کامل از آنها استفاده نمایید.
- گیاهان دارویی بر اساس کیفیت‌ها و خلوص‌هایی که دارند، شیوه مصرف آنها فرق می‌کند، پس لازم است که از یک فرد متخصص و کار بلد در این حوزه کسب اطلاع کنید.
- درمان کم خونی در اغلب شامل یک سری تغییراتی است که در رژیم‌های غذایی انجام می‌گیرد و همچنین شما باید مکمل‌های آهن را تحت نظر پزشک مصرف کنید. بنابراین گیاهان دارویی می‌توانند به عنوان یک درمان مکمل در نظر گرفته شوند اما به هیچ عنوان نمی‌توانند جایگزین درمان‌های پزشکی باشند.
حرف آخر
بسیاری از افراد که به بیماری کم خونی مبتلا هستند، سعی می‌کنند از طریق گیاهان دارویی اقدام به درمان کنند.
داروهای مختلفی هستند که شما به شیوه‌های مختلف می‌توانید آنها را مصرف کرده و کم خونی خود را درمان کنید، اما بهتر است در مورد نوع مصرف، شیوه مصرف و زمان مصرف حتماً با یک متخصص صحبت کنید.
