غده تیروئیدی یک غده کوچک و پروانه شکلی است که در جلوی گردن وجود دارد. این غده برای تنظیم عملکردهای اساسی بدن نقش مهمی ایفا می‌کند.
بسیاری از عملکردهای بدن چون خلق و خو، ضربان قلب، سطح انرژی و متابولیسم به وسیله هورمون‌هایی که توسط غده هیپاپیسم تولید می‌شوند، مورد تنظیم قرار دارند.
برخی از افراد متاسفانه دچار مشکلات مربوط به غده تیروئید قرار گرفته‌اند. آنها اختلالاتی چون کم کاری تیروئید که ناشی از تولید ناکافی هورمون است و همچنین پرکاری تیروئید که ناشی از تولید بیش از حد هورمون‌ها است را دارند.
همین موارد باعث شده که علائم ناتوان کننده گسترده‌ای داشته باشند که توانسته در زندگی فردی آنها اثرات نامطلوبی داشته باشد.
سلامت تیروئید
غده تیروئید در تنظیم بسیاری از عملکرد های بدن نقش مهمی دارد. غده تیروئید با تولید هورمون‌های تیروئیدی می‌تواند باعث تنظیم بسیاری از عملکردهای ضروری بدن شود. کوچک کارایی زیادی برای سلامت کلی بدن دارد و حفظ سلامت آن اهمیت زیادی دارد.
نقش حیاتی هورمون‌های تیروئید
هورمون‌های اصلی که توسط غده تیروئید تولید می‌شوند شامل تیروکسین (T4) و تری یدوتیرونین (T3) هستند. این دو نوع هورمون در تمامی سلول‌های بدن تاثیر دارند و در انجام فرایندهای زیر نقش مهمی ایفا می‌کنند:
- فرایند متابولیسم که باعث تنظیم سرعت مصرف انرژی به وسیله بدن می‌شود.
- فرایند رشد و تکامل که به ویژه در دوران کودکی و نوجوانی اهمیت زیادی دارد.
- غده‌های تیروئید در عملکرد قلب اثر زیادی و مهمی دارد و باعث تنظیم ضربان قلب و بهتر شدن قدرت انقباض قلب می‌شود.
- دمای بدن باید در حالت تعادل و طبیعی خود قرار بگیرد. غده های تیروئید می‌توانند دمای بدن را در حالت طبیعی حفظ کنند.
- غده‌های تیروئید در خلق و خوی افراد تاثیر دارند و بر وضعیت روحی و احساسی آنها اثر می‌گذارند.
- عملکرد سیستم عصبی تحت تاثیر غده‌های تیروئید قرار دارد، مخصوصاً فرایند تمرکز و واکنش‌های عصبی از مهمترین آنها هستند.
- قدرت عضلانی مثل عملکرد عضلات و حفظ قدرت عضلات و همچنین چرخه قاعدگی در زنان برای تنظیم دوره‌های ماهانه آنها تحت تاثیر غده‌های تیروئید قرار می‌گیرد.
مشکلات شایع تیروئید
زمانی که در عملکرد غده‌های تیروئید اختلالی به وجود بیاید، باعث می‌شود که بیماری‌های مختلفی ایجاد شود که آنها را به دو دسته تقسیم می کنند.
کم‌کاری تیروئید (هیپوتیروئیدیسم)
برخی موارد پیش می‌آید که غده‌های تیروئید دچار کم کاری می‌شوند، یعنی به اندازه کافی هورمون تولید نمی‌کند. در این صورت فرد دچار علائمی چون خشکی پوست و مو، یبوست، خستگی، بالا رفتن وزن، احساس افسردگی و کندی ضربان قلب می‌شود. شایع‌ترین علت بیماری کم کاری تیروئید به خاطر وجود یک نوع بیماری خود ایمنی هاشیموتو است.
پرکاری تیروئید (هیپرتیروئیدیسم)
مواقعی پیش می‌آید که فرد دچار پرکاری تیروئید می‌شود، یعنی هورمون‌ها بیش از اندازه ترشح می‌شوند. در این حالت فرد با یک سری علائمی چون تپش قلب، کاهش وزن ناخواسته، اضطراب، تحریک پذیری، تعرق، لرزش دست‌ها و همچنین مشکلات مربوط به خواب همراه است. شایع‌ترین علت پرکاری تیروئید مربوط به یک نوع بیماری خودی به نام بیماری گریوز است.
نقش گیاهان دارویی در کم‌کاری تیروئید
مصرف برخی گیاهان دارویی می‌تواند در کاهش بیماری‌های مربوط به تیروئید و یا جلوگیری از ابتلا به این بیماری‌ها نقش موثری داشته باشد. در ادامه چند نمونه از این گیاه را به شما معرفی می‌کنیم تا با آنها و نقشی که دارند بیشتر آشنا شوید.
آشوگاندا (Ashwagandha)
این گیاه به شکل یک آداپتوژن عمل کرده و باعث تنظیم سطح هورمون‌های تیروئید می‌شود. مطالعات نشان می‌دهد که مصرف عصاره ریشه گیاه اشواندا می‌تواند در افراد مبتلا به کم کاری تیروئید سطح T3 و T4 را بالا ببرد. با کمتر شدن سطح کورتیزول عملکرد تیروئید بهتر می‌شود.
جلبک دریایی (Kelp/Bladderwrack)
جلبک دریایی، گیاهی است که سرشار از ید می باشد. ید یک ماده بسیار ضروری برای تولید هورمون‌های تیروئید است. مصرف بیش از اندازه ید می‌تواند باعث ایجاد مشکلات در افراد تیروئیدی شود، پس باید مصرف آن با احتیاط کامل و تحت نظر پزشک متخصص انجام بگیرد.
زنجبیل (Ginger)
زنجبیل خاصیت آنتی وکسیدانی و ضد التهابی دارد. مصرف آن به کمتر شدن علائم مربوط به کم کاری تیروئید و کاهش وزن کمک زیادی می‌کند.
سیاه دانه (Black Cumin/Nigella Sativa)
سیاه دانه از گیاهانی است که خاصیت ضد التهابی داشته و سیستم ایمنی بدن را تهدید می‌کند. برخی مطالعات نشان می‌دهد که مصرف سیاه‌دانه باعث بهتر شدن وضعیت تیروئید می‌شود.
مورینگا (Moringa)
مورینگا دارای ترکیباتی است که می‌تواند تولید هورمون‌های تیروئید را تنظیم کرده و فرایند متابولیسم در بدن را بهبود ببخشد.
شیرین بیان (Licorice)
گیاه شیرین بیان خاصیت محافظت کننده از غده تیروئید در برابر آسیب اکسیداتیو را دارد. مصرف این گیاه می‌تواند سطح کورتیزول را کمتر کند.
نقش گیاهان دارویی در پرکاری تیروئید (Hyperthyroidism)
برخی از گیاهان دارویی در پرکاری تیروئید نقش مهمی دارند و می‌توانند بیماری‌های مربوط به آن را درمان کنند.
بوقناق (Bugleweed/Lycopus Europaeus)
این گیاه در طب سنتی برای درمان پرکاری تیروئید در حد خفیف استفاده می‌شود. به نظر می‌رسد که این گیاه باعث کاهش تولید هورمون‌های تیروئیدی می شود.
بادرنجبویه (Lemon Balm/Melissa Officinalis)
گیاه بادرنجبویه خاصیت آرام بخشی دارد که شما با مصرف آن می‌توانید اضطراب و تپش قلب ناشی از پرکاری تیروئید را کمتر کنید. مطالعاتی که در این زمینه انجام شده نشان می‌دهد که مصرف این گیاه تولید هورمون‌های تیروئیدی را کاهش می‌دهد.
مادرورت (Motherwort/Leonurus Cardiaca)
این گیاه خاصیت آرام بخشی در قلب دارد و مصرف آن می‌تواند تپش‌های قلبی ناشی از پرکاری تیروئید را کمتر کند.
رزماری (Rosemary/Rosmarinus Officinalis) و مریم گلی (Sage/Salvia Officinalis)
رزماری از نظر ترکیبات شباهت زیادی به باد رنجبویه دارد، به همین خاطر در تنظیم فعالیت‌های تیروئیدی اثرات مشابهی می‌تواند داشته باشد.
نکات مهم
- برای آنکه برای مقابله با مشکلات ناشی از تیروئید مقابل کنید و برای آن از گیاهان دارویی بخواهید استفاده نمایید، بهتر است که این کار تحت نظر پزشک متخصص انجام بگیرد.
- اگر قصد استفاده از گیاهان دارویی را دارید ممکن است با داروهای تجویزی تیروئید تداخل داشته باشد، پس از این نظر احتیاط کنید
- در مصرف گیاهان دارویی دوز و نحوه مصرف خیلی مهم است که باید به دقت این مسئله توجه داشته باشید.
- تحقیقات مربوط به اثرات گیاهان دارویی در سلامت تیروئید همچنان ادامه دارد و هر سری ممکن است با نتایج متفاوتی روبرو شویم.
- مصرف برخی گیاهان دارویی برای مشکلات تیروئید در دوران بارداری و شیردهی اصلاً توصیه نمی‌شود.
حرف آخر
مشکل کم کاری و پرکاری تیروئید مشکلی است که افراد زیادی با آن مواجه شده‌اند که باید از آنها استفاده کنید. استفاده از گیاهان دارویی برای مقابله با این بیماری باید با زیر نظر پزشک متخصص انجام بگیرد.
