نفخ حالت پرفشار در ناحیه شکم است و از مشکلات رایج گوارشی به حساب می‌آید. این عارضه زمانی ایجاد می‌شود که در دستگاه گوارش مقدار گاز بیش از حد تولید شود. نفخ بدن از عوامل مختلفی ناشی می‌شود که می‌توان به عادت غذایی نامناسب، برخی بیماری‌های زمینه‌ای، نوعی غذاهای مصرفی و استرس اشاره کرد.
تغییراتی که در رژیم غذایی و سبک زندگی صورت می‌گیرد، می‌تواند باعث بروز چنین ناراحتی‌هایی شود. گیاهان دارویی با ترکیبات خاص و منحصر به فردی که دارند، می‌توانند در کاهش تولید گاز کمک کرده و به فرایند هضم بهبود ببخشد. در نتیجه میزان نفخ به طور موثری کاهش پیدا می‌کند.
مکانیسم عمل گیاهان ضد نفخ
گیاهان دارویی متعدد خواص ضد نفخ دارند، این اثرات به وسیله مکانیزم‌های مختلفی اعمال می‌شود که برخی از این مکانیسم‌ها عبارتند از:
خاصیت ضد اسپاسم
برخی گیاهان دارای ترکیباتی هستند که باعث شل شدن عضلات صاف دستگاه گوارش شده و از اسپاسم و انقباضات دردناک جلوگیری می‌کند، چون این قبیل حرکت‌ها باعث تجمع گاز می‌شود.
خاصیت کرمیناتیو (Carminative)
این اصطلاح به گیاهانی گفته می‌شود که به دفن کردن گاز از دستگاه گوارش کمک می‌کنند. معمولاً این گیاهان دارای روغن‌های فرار هستند که با تحریک کردن حرکت‌های دودی روده باعث خارج شدن آسان گاز از آن می‌شوند.
بهبود هضم
برخی گیاهان با تحریک تولید آنزیم‌های گوارشی و عملکرد بهتر صفرا به هضم راحت و بهتر غذا کمک می‌کنند. در نتیجه این گیاهان از تولید بیش از حد گازهای ناشی از هضم ناقص مواد غذایی می‌توانند جلوگیری کنند.
خاصیت ضد میکروبی
برخی ترکیباتی که در گیاهان دارویی وجود دارد، می‌تواند باعث مهار کردن رشد باکتری‌های شود که باعث تولید گاز در روده می‌شوند و بدین صورت به تعادل میکروبی در روده کمک می‌کند.
معرفی جامع گیاهان موثر در کاهش نفخ
در این بخش می‌خواهیم به برخی از شناخته شده‌ترین و موثرترین گیاهان دارویی که در کاهش نفخ و ناراحتی‌های ناشی از آن مفید هستند اشاره کنیم.
نعناع فلفلی (Peppermint)
نعناع فلفلی از گیاهان پرکاربرد و محبوبی است که برای درمان کردن مشکلات گوارشی چون نفخ از آن استفاده می‌کنند. ترکیب اصلی موجود در نعناع فلفلی وجو دارد که خاصیت ضد اسپاسم قوی دارد.
این ماده باعث شل شدن عضلات روده شده و درد و ناراحتی‌هایی که ناشی از گاز هستند را تسکین می‌دهد. مصرف نعناع فلفلی باعث تحریک تولید صفرا شده و به هضم بهتر چربی‌ها کمک می‌کند و بدین طریق می‌تواند از نفخ جلوگیری کرد.
نحوه مصرف
شما می‌توانید برگ‌های نعناع فلفلی را دم کرده و یا آن را به صورت کپسول‌های روغنی مصرف کنید. همچنین اسانس‌های نعناع فلفلی هم موجود هستند که برای ماساژ شکم باید با احتیاط و به صورت رقیق شده از آنها استفاده کنید.
زنجبیل (Ginger)
زنجبیل خاصیت ضد اسپاسم و ضد التهابی دارد و برای مشکلات گوارشی از جمله نفخ یک درمان سنتی موثری به حساب می‌آید. مصرف این گیاه باعث تخلیه سریع معده و بهتر شدن حرکت‌های روده می‌شود و بدین صورت از تجمع گاز جلوگیری کرده و احساس پری را از بین می برد.
نحوه مصرف
متداول خرین شیوه مصرف زنجبیل تهیه کردن چای زنجبیل است. شما می‌توانید از پودر زنجبیل در غذاهای خود نیز استفاده کنید، همچنین می‌توان کپسول‌های زنجبیل را هم تهیه کرد.
بابونه (Chamomile)
بابونه خاصیت ضد اسپاسم و آرامبخشی دارد که مصرف آن به شل شدن عضلات دستگاه گوارش کمک کرده و هرگونه درد و ناراحتی ناشی از نفخ را از بین می‌برد. مصرف بابونه می‌تواند التهابات دستگاه گوارش را تا حد زیادی کاهش دهد.
نحوه مصرف
گل‌های بابونه را می‌توانید به صورت دم کرده استفاده کنید که جز رایج‌ترین روش‌های مصرف بابونه به حساب می آید.
رازیانه (Fennel)
گیاه رازیانه گیاهی است که به طور سنتی از آن برای درمان سوء هاضمه و کاهش نفخ استفاده می‌کنند. دانه‌های رازیانه دارای ترکیباتی هستند که باعث دفع گاز از دستگاه گوارش شده و اسپاسم‌های روده را تسکین می‌بخشند. رازیانه دارای طعم ملایم و شیرینی است که باعث شده بسیاری از افراد مایل به استفاده از آن هستند.
نحوه مصرف
شما می‌توانید دم کرده رازیانه را به وسیله دانه‌های رازیانه تهیه کنید. همچنین می‌توانید از روغن رازیانه برای ماساژ شکم استفاده کنید. این کار باید با احتیاط و به صورت رقیق شده انجام بگیرد.
زیره سبز (Cumin)
زیره سبز یک ادویه بسیار معطری است که خاصیت ضد نفخ دارد. متررف این گیاه باعث تولید آنزیم‌های گوارشی شده و به بهتر شدن هضم می‌تواند کمک کند. مصرف زیره سبز باعث کمتر شدن میزان تولید گاز در دستگاه گوارش می‌شود.
تحقیقات زیادی نشان می‌دهد که مصرف زیره سبز می‌تواند در کمتر کردن علائم سندروم روده تحریک پذیر مثل نفخ تاثیر زیادی داشته باشد.
نحوه مصرف
شما می‌توانید از پودر زیره سبز در غذاهای خودتان استفاده کنید. همچنین می‌توانید دم کرده زیره سبز را بنوشید. برای ماساژ شکم می‌توانید روغن رقیق شده زیره سبز را به کار ببرید.
انیسون (Anise)
انیسون یک گیاهی است که خواص قوی داشته و دارای طعم شیرینی است. دانه‌های این گیاه دارای ترکیباتی هستند که باعث دفع گاز از روده شده و می‌توانند ناراحتی‌های ناشی از نفخ را کاهش دهند.
نحوه مصرف
شما می‌توانید دانه‌های این گیاه را به جوید و یا به صورت دم کرده از آن استفاده کنید. روغن انیسون نیز وجود دارد که شما می‌توانید به صورت رقیق شده و با احتیاط از آن برای ماساژ شکم استفاده کنید.
گشنیز (Coriander)
برگ و دانه‌های گشنیز دارای خاصیت کرمیناتیو و ضد اسپاسم است. مصرف این گیاه باعث می‌شود که عضلات روده شل شده و به خروج آسان گازهای روده کمک کند و در نتیجه این فرایند، نفخ شکمی کاهش پیدا می‌کند.
نحوه مصرف
شما می‌توانید برگ‌های تازه گشنیز را در غذاهای خودتان استفاده کنید. دانه‌های گشنیز نیز به صورت دم کرده قابل مصرف هستند. همچنین می‌توانید از روغن گشنیز برای ماساژ شکم به صورت رقیق شده استفاده کنید.
شوید (Dill)
شوید یک نوع گیاهی است که به طور سنتی از آن برای تسکین دادن مشکلات گوارشی در بزرگسالان و حتی کودکان استفاده می‌کنند. ترکیبات موجود در شوید می‌تواند باعث دفع کردن گاز از دستگاه گوارش شده و بدین طریق اسپاسم‌های روده را تسکین ببخشد.
نحوه مصرف
شما از برگ و دانه شوید می‌توانید در غذاهای خودتان استفاده کنید، همچنین می‌توانید دانه شوید را دم کرده و مصرف نمایید. روغن شوید نیز در بازار وجود دارد که برای ماساژ شکمی می‌توانید از آن استفاده کنید.
نکات مهم در استفاده از گیاهان ضد نفخ
قبل از استفاده از هرگونه گیاه دارویی حتماً در این زمینه با پزشک متخصص خودتان مشورت کنید. برای مصرب هر گیاه مقدار معینی توصیه می‌شود که باید به همان مقدار از آن استفاده کنید. برای آنکه اثرات مطلوب گیاهان دارویی را مشاهده کنید، باید به طور منظم و برای مدت زمان مشخص از آنها استفاده کنید.
سخن پایانی
گیاهان دارویی توانسته است در کاهش نفخ و بهتر شدن سلامت دستگاه گوارش نقش بسیار مهمی ایفا کنند. شما با مصرف برخی از گیاهان دارویی می‌توانید از خواص درمانی که دارند، بهره‌مند شوید، اما توصیه می‌شود که مصرف آنها تحت نظر پزشک متخصص انجام بگیرد.
